W 25. rocznicę wolności. Seminarium w Pałacu Prezydenckim

Na imienne zaproszenie Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dniu 13 maja 2014 r. uczestniczyłam w seminarium pt. „Przedsionek wolności - miedzy Okrągłym Stołem a wyborami 4 czerwca 1989. Dwa miesiące, które zmieniły Polskę”. Seminarium odbyło się w Pałacu Prezydenckim.

Seminarium poprzedziło otwarcie wystawy plenerowej pt. „Wybory 4 czerwca 1989 do Sejmu i Senatu w zbiorach archiwów państwowych”. Na wystawie zaprezentowano ponad 200 dokumentów ukazujących sytuację społeczno-polityczną przed wyborami, przebieg kampanii wyborczej, zdjęcia ze spotkań przedstawicieli „Solidarności” z wyborcami, przebieg głosowania oraz prace komitetów wyborczych.

Po powitaniu zgromadzonych na seminarium Szef Kancelarii Prezydenta RP min. Jacek Michałowski odczytał list Prezydenta RP do organizatorów i uczestników seminarium.

Przed rozpoczęciem obrad zasłużonym dla ochrony dziedzictwa narodowego wręczone zostały odznaczenia państwowe.

Następnie część merytoryczną seminarium otworzyła min. Ewa Polkowska, Szef Kancelarii Senatu RP oraz min. Jacek Michałowski.

Spotkanie składało się z trzech paneli, w których głos zabierali znani i cenieni uczestnicy wydarzeń sprzed 25 lat oraz osoby zawodowo zaangażowane w dokumentowanie tamtych wydarzeń, m.in. Henryk Wujec, Grażyna Staniszewska, prof. Janusz Grzelak, dr Inka Słodkowska, prof.. Michał Nawrocki, prof. Andrzej Paczkowski, prof. Władysław Stępniak, dr Rafał Leśkiewicz i inni.

Podczas obrad prof. Andrzej Friszke powiedział, że zdolność budowania porozumień społecznych przez Polaków jest najistotniejszą rzeczą, dzięki której była możliwość zbudowania demokratycznego państwa.

Bardzo cenne uwagi wnieśli uczestnicy seminarium, którzy brali bezpośredni udział w wydarzeniach sprzed 25 lat, dzieląc się osobistymi refleksami i przemyśleniami.

Niezwykle dużo uwagi poświecono archiwom medialnym z tamtego okresu oraz ich udostępnianiu. Prof. Andrzej Paczkowski zwrócił uwagę na istotę udokumentowania wszystkich wydarzeń sprzed ćwierć wieku z uwagi na ich zrozumienie przez przyszłe pokolenia.

Projekt „Archiwa Przełomu 1989-1991” ma służyć gromadzeniu różnorodnej dokumentacji tego okresu, zarówno oficjalnych dokumentów instytucji państwowych, jak i materiałów ówczesnej opozycji demokratycznej, w tym „Solidarności”, a także fotografii, filmów i nagrań dźwiękowych, które w przyszłości mają stać się źródłem wiedzy o tamtych czasach.

Podczas dyskusji o archiwaliach z okresu transformacji archiwiści z Instytutu Pamięci Narodowej przedstawili m.in. fotografie wykonywane przez Służbę Bezpieczeństwa, która dokumentowała wybory z czerwca 1989 roku i okres je poprzedzający. Przedstawiono również informacje o nagraniach Archiwum Polskiego Radia, w tym „Radia Solidarność” oraz o digitalizowanych zasobach Telewizji Polskiej, które dotyczą okresu przełomu 1989 roku.

Zaprezentowano także projekt „Biblioteka Solidarności Międzynarodowej” - internetowe repozytorium wiedzy o polskiej drodze do wolności. Ma być ona miejscem promocji polskich doświadczeń z okresu przemian demokratycznych oraz dorobku „Solidarności”, które mogą być źródłem inspiracji dla społeczeństw, które podjęły wysiłek budowy demokracji w swoich krajach. Bibliotekę będą tworzyły udostępniane na stronie internetowej zapisy cyfrowych publikacji w formie plików tekstowych, dźwiękowych, graficznych, filmowych, kursów e-learningowych. Biblioteka będzie prowadzona w pierwszym etapie w dwóch językach: angielskim, rosyjskim, w przyszłości również w języku arabskim i ukraińskim.

W godz. 10:00-16:00 w Kordegardzie, prowadzonej przez Narodowe Centrum Kultury, czynny był Archiwalny Punkt Konsultacyjny Archiwum Akt Nowych, w którym wszyscy zainteresowani mogli uzyskać profesjonalną opinię o przechowywanych w domach pamiątkach z okresu przełomu. Można było wykonać skan przyniesionych materiałów i przekazać do Archiwum oryginały lub ich cyfrowe kopie.

W przerwie seminarium relaks przyniósł spacer po ogrodach prezydenckich.