Listopad to miesiąc szczególny w historii Polski. Związane są z nim ważne wydarzenia z 1918 roku i wcześniejszy zryw narodowy z 1831, którego 180. rocznicę obchodzimy w tym roku. Dlatego tematem listopadowej wystawki, w Wypożyczalni Głównej KBP, są Polskie powstania narodowe.
W historii naszego kraju, tak boleśnie doświadczonego przez liczne wojny oraz długą niewolę, zrywów wolnościowych było wiele, ale najważniejsze są powstania narodowe.
Pierwsze z nich, powstanie kościuszkowskie, wybuchło po obaleniu Konstytucji 3 Maja i dokonaniu II rozbioru Polski przez Prusy i Rosję. Na jego czele stanął Tadeusz Kościuszko jako Najwyższy Naczelnik Sił Zbrojnych Narodowych. Udział w insurekcji kościuszkowskiej wzięli chłopi, którym obiecywano m.in. wolność osobistą i zmniejszenie ciężarów pańszczyźnianych, aczkolwiek ich masowy udział w powstaniu nie był realny, co stało się jedną z przyczyn klęski powstania, zakończonego III rozbiorem Polski.
Na wybuch powstania listopadowego miało wpływ łamanie konstytucji z 1815 roku przez władze, represje caratu wobec wszelkich reform polskiego ruchu narodowego oraz wzrost aspiracji wolnościowych polskiego narodu, a zwłaszcza młodzieży. Powstanie, które trwało prawie rok (od 29 XI 1830 do X 1831) zakończyło się klęską. Jej przyczyną była nie tylko nierówność sił i środków obu walczących stron, ale też szereg błędów natury wojskowej, nierozwiązanie kwestii chłopskiej. Mimo to uwidoczniło ono z całą wyrazistością wielką siłę Polaków, ich zdecydowanie i determinację w walce o odzyskanie wolnego i niepodległego kraju.
Trzecie z powstań - styczniowe - również skierowane przeciw zaborcom, także zakończyło się klęską. Jego bilans był tragiczny, dziesiątki tysięcy zabito i stracono, wielu powstańców zesłano na Syberię. Za pomoc udzielaną powstańcom skonfiskowano liczne majątki (ok. 4 tys.). Mimo klęski powstanie przyczyniło się do integracji polskiego życia narodowego, mobilizując Polaków ze wszystkich trzech zaborów do walki o polskość.
Ostatni zryw narodu to powstanie warszawskie, które było największą po kampanii wrześniowej 1939 roku samodzielną operacją przeprowadzoną przez polskie siły zbrojne w czasie II wojny światowej. Trwało ono łącznie 63 dni. Polacy podczas walk ponieśli ogromne straty: 18 tys. zabitych żołnierzy, ponad 150 tys. ofiar wśród ludności cywilnej, ok. 12 tys. trafiło do obozów jenieckich i koncentracyjnych. W gruzach legła znaczna część Warszawy, a to co zostało okupant systematycznie wyburzał.
Wystawę można obejrzeć przez cały miesiąc w godzinach pracy biblioteki. Serdecznie zapraszamy.
