10 marca 2009 r. w Saloniku Artystycznym Biblioteki odbył się wykład dr Ewy Bereś na temat samorządu i Powiatowego Komitetu Narodowego w Krośnie w okresie I wojny światowej. Spotkanie zorganizowane zostało przez Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej.
Dr Bereś nakreśliła sytuację miasta od chwili wkroczenia Rosjan w 1914 roku, aż do uroczystego odśpiewania hymnu „Nie damy ziemi” 7 listopada 1918 r., podczas przekazania urzędów, kolei i wojska w ręce polskie. Mówiła także o członkach, strukturze oraz zadaniach samorządu i Powiatowego Komitetu Narodowego. Zagadnienia te szczegółowo rozwija w książce „Krosno i jego samorząd w dobie autonomii galicyjskiej”.
- Miasto Krosno i cały powiat krośnieński już od pierwszych dni wielkiej wojny, aż do maja 1915 roku, przechodziło kilkakrotnie z rą0k do rąk. Jego losy były związane z wynikami walk pomiędzy wojskami austro-węgierskimi i rosyjskimi. Wydarzenia wojenne mocno odbiły się na życiu mieszkańców (...) Cierpiała też ludność okolicznych wiosek (...) - mówiła dr Bereś.
Zniszczenia spowodowane walką były ogromne, a represje zastosowane wobec mieszkańców - dotkliwe. Aresztowano wielu działaczy niepodległościowych i politycznych, w tym długoletniego proboszcza z Jedlicza - ks. Edwarda Janickiego, wiceburmistrza - Jędrzeja Krukierka i asesora - Józefa Bergmana.
Krośnieński Powiatowy Komitet Narodowy utworzono w 1914 roku. Pierwszym prezesem został ks. Janicki.
Powiatowe Komitety Narodowe powstawały z inicjatywy utworzonego w Krakowie 16 sierpnia 1914 r. Naczelnego Komitetu Narodowego, który był najwyższą instancją w zakresie wojskowej, skarbowej i politycznej organizacji Polskich Sił Zbrojnych walczących u boku Austro-Węgier przeciwko Rosji.
Krośnieński PKN był jednym z 31 działających na terenie Galicji. Do zadań Komitetu należało między innymi przeprowadzanie akcji propagandowych, organizacja obchodów połączonych z nabożeństwami z okazji ważnych rocznic narodowych oraz zbiórka datków na rzecz legionistów.
Podczas wykładu dr Bereś szczególną uwagę zwróciła na tarczę krośnieńskiego PKN, zaprojektowaną i wykonaną w 1915 roku przez miejscowego rzeźbiarza - Piotra Kędzierskiego. Zauważyła także, iż znaczne pogorszenie warunków życia ludności w 1916 roku, zaczęło wzbudzać wątpliwości co do potrzeby prowadzenia PKN, dlatego też Rada Miasta w lutym 1916 roku postanowiła materialnie wspomagać mieszkańców.
W październiku 1918 roku, po ogłoszeniu przez Radę Regencyjną w Warszawie Manifestu o zjednoczeniu ziem polskich, w Krośnie powołano Powiatową Komisję Likwidacyjną, której komisarzem został Jan Kanty Jugendfein. O radosnym nastroju ludności Krosna w tym okresie donosi przytoczony przez dr Bereś zapis z kroniki oo. kapucynów: Wszędzie zapał, radość, nabożeństwo z powodu manifestu przejęcia władz w owe ręce, zaprzysiężenie wojsk (...).
