Wykład dra Tadeusza Łopatkiewicza o Stanisławie Wyspiańskim

W Czytelni Głównej Krośnieńskiej Biblioteki Publicznej odbył się wykład dra Tadeusza Łopatkiewicza „Stanisław Wyspiański (1869-1907). Życie i tytaniczna twórczość”. Spotkanie zorganizowane zostało przez Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej w Krośnie.

W 2017 roku minęła 110. rocznica śmierci S. Wyspiańskiego. W związku z obchodami w Muzeum Narodowym w Krakowie przygotowano wystawę prezentującą m.in. kolekcję dzieł S. Wyspiańskiego (wernisaż odbył się w listopadzie 2017 roku).

Członkowie Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej – 21 kwietnia br. – zaplanowali wycieczkę do Krakowa i zwiedzanie zarówno wystawy w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego, jak i innych krakowskich zabytków, m.in. kościoła Franciszkanów, gdzie znajdują się: polichromia i witraże projektu S. Wyspiańskiego.

Dr Tadeusz Łopatkiewicz (kilka dni przed planowaną wycieczką) przybliżył członkom Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Krośnieńskiej sylwetkę oraz dorobek twórczy S. Wyspiańskiego. Wykład, który odbył się w Krośnieńskiej Bibliotece Publicznej 19 kwietnia 2018 roku, ilustrowany był przeźroczami.

Stanisław Mateusz Ignacy Wyspiański urodził się 15 stycznia 1869 roku w Krakowie, w rodzinie artystycznej. Jego ojciec Franciszek Wyspiański był wziętym krakowskim rzeźbiarzem. Matka – Maria z Rogowskich zmarła w 1876 roku. Po śmierci matki S. Wyspiański trafił pod opiekę ciotki Joanny (Janiny) Stankiewicz oraz jej męża Kazimierza Stankiewicza.

S. Wyspiański ukończył Szkołę Larischa, gdzie nawiązał przyjaźnie z Józefem Mehofferem, Henrykiem Opieńskim i Stanisławem Estreicherem. Naukę kontynuował w ośmioletnim Gimnazjum św. Anny, gdzie zaprzyjaźnił się z Lucjanem Rydlem. Uczęszczał też do Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie. Po zdaniu matury zapisał się na Uniwersytet (na wydział filozoficzny).

Młodego Wyspiańskiego pochłaniało rysowanie. Ale interesował się też innymi dziedzinami sztuki, m.in. teatrem. Do rozwoju artystycznego przyczyniły się także wycieczki naukowo-artystyczne, w których chętnie Wyspiański uczestniczył. Jako rysownik wziął udział m.in. w wyjeździe zorganizowanym przez Władysława Łuszczkiewicza w Opoczyńskie w 1888 r. oraz w wycieczce w Sądeckie w 1889 r.

W czasie wykładu T. Łopatkiewicz omówił nie tylko lata szkolne i wczesną młodość S. Wyspiańskiego. Zaprezentował też okres paryski w życiu Wyspiańskiego, który kilkakrotnie przebywał w Paryżu, gdzie pracował (malował) i gdzie poznawał środowisko artystyczne.

Mówił także o udziale S. Wyspiańskiego w renowacji zabytków sakralnych, głównie w Krakowie. Pokazał zrealizowane i niezrealizowane projekty artystyczne, nad którymi pracował S. Wyspiański (projekt witraży do katedry lwowskiej, projekt witraży do kościoła Mariackiego w Krakowie, wykonanie polichromii i witraży w krakowskim kościele Franciszkanów, prace konserwatorskie przy zniszczonych witrażach w kościele Dominikanów w Krakowie, projekt polichromii dla kościoła parafialnego w Bieczu).

Przedstawił działalność pisarką, teatralną i wydawniczą S. Wyspiańskiego, ilustratora, redaktora artystycznego krakowskiego „Życia”, a przede wszystkim genialnego dramaturga, autora kilkunastu dramatów (m.in. „Warszawianka”, „Wesele”, „Wyzwolenie”, „Noc Listopadowa”).

Zwrócił też uwagę na dzieła malarskie Wyspiańskiego (portrety oraz widoki Krakowa i okolic), a także na dokonania w dziedzinie sztuki użytkowej (np. projekty mebli do prywatnego mieszkania Zofii i Władysława Żeleńskich czy projekty dla Domu Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie).

Mówiąc o związkach S. Wyspiańskiego z regionem krośnieńskim, przypomniał, że artysta dwukrotnie przebywał na kuracji leczniczej w uzdrowisku w Rymanowie (napisał tu m.in. wiersz „Hej, las rymanowski za mgłą”).

T. Łopatkiewicz mówił także o życiu rodzinnym S. Wyspiańskiego, który 1900 roku ożenił się z chłopką Teodorą Teofilą z domu Pytko i miał z nią trójkę dzieci: Helenę, Mieczysława i Stanisława, przysposobił także nieślubnego syna żony – Teodora.

Stanisław Wyspiański, człowiek wszechstronny, wybitny malarz, dramaturg, poeta, ilustrator, grafik, projektant wnętrz, zmarł w Krakowie 28 listopada 1907 roku. Pochowany został na Skałce, a jego pogrzeb stał się manifestacją narodową.

Poprawiono: wtorek, 24, kwiecień 2018 14:04