5 grudnia mija 150. rocznica urodzin Józefa Klemensa Piłsudskiego. Z tej okazji KBP zorganizowała wystawę zatytułowaną „Człowiek i polityk”.
Naczelny Wódz, premier oraz pierwszy Marszałek Polski urodził się w ziemiańskiej rodzinie w Zułowie, w której dużą wagę przykładano do tradycji patriotycznych. Do gimnazjum uczęszczał w Wilnie, gdzie należał do konspiracyjnego kółka samokształceniowego „Spójnia”. Już wtedy w młodym Ziuku (tak był nazywany w domu), narastał bunt przeciwko zaborcom. Po ukończeniu gimnazjum, jesienią 1885 r. rozpoczął studia medyczne w Charkowie, które po roku nauki przerwał. Tutaj zapoznał się z ideologią socjalistyczną.
W marcu 1887 r. został przypadkowo aresztowany i, pod zarzutem udziału w bliżej nieznanej organizacji konspiracyjnej, skazany na 5 lat zsyłki na Syberię. Na zesłaniu zetknął się z innymi zesłańcami – powstańcami styczniowymi.
Po powrocie z Syberii wyjechał do Warszawy, zaczął działalność konspiracyjną. Przyczynił się do założenia PPS-u. Piłsudski podjął się utworzenia organizacji partyjnych w większych ośrodkach Królestwa Polskiego i Litwy. Na II zjeździe partii opracowano statut partii i polecono mu zorganizowanie drukarni oraz wydawanie „Robotnika”.
Do chwili aresztowania, w tajnej drukarni w Łodzi w lutym 1900 r. udało mu się zredagować 35 numerów pisma. Po aresztowaniu został uwięziony w Cytadeli warszawskiej. Tutaj symulował chorobę psychiczną i po przewiezieniu do szpitala Mikołaja Cudotwórcy w Petersburgu zbiegł. Udał się do Galicji. Stąd w 1904 r. pojechał do Japonii z propozycją wspólnych akcji antyrosyjskich. Władze japońskie zainteresowały się jedynie akcją wywiadowczą i udzieliły PPS znacznej pomocy finansowej oraz dostarczyły sprzętu wojskowego i broni. Krytykowany w partii za preferowanie działalności militarnej, wraz z grupą zwolenników opuścił obrady XI zjazdu i utworzył PPS-Frakcję Rewolucyjną.
Tworzył za zgodą władz austriackich wojskowe paramilitarne organizacje. Kierował Związkiem Walki Czynnej i zakładał oddziały Związku Strzeleckich Drużyn Bartoszowych, „Sokoła” w Galicji. W ruchu militarnym odgrywał samodzielną role jako jego twórca i dowódca.
Od marca 1915 r. Piłsudski dowodził I Brygadą Legionów Polskich. Po zajęciu przez wojska niemieckie i austriackie Królestwa Polskiego, z powodu niewywiązania się przez państwa centralne z wcześniejszych obietnic w sprawie polskiej, przeszedł do opozycji wobec sojuszników, zakazał kontynuowania werbunku do Legionów, odmówił złożenia przysięgi państwom centralnym. W lipcu 1917 r. został aresztowany przez Niemców i osadzony w twierdzy magdeburskiej, skąd został uwolniony 8 listopada 1918 r. W kilka dni później Rada Regencyjna, działająca z upoważnienia okupanta niemieckiego, przekazała mu pełnię władzy.
Usiłował za pomocą środków militarnych wskrzesić unię Polski z ziemiami dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego, a w przyszłości z krajami nadbałtyckimi i kaukaskimi, oderwanymi od Rosji. Dążenia owe stały się jedną z przyczyn wojny polsko-bolszewickiej.
Piłsudski opracował plan bitwy warszawskiej, którego realizacja zakończyła się sukcesem.
Krytykowany szczególnie za politykę wschodnią, w miarę stabilizacji życia politycznego Piłsudski zaczął się wycofywać z życia publicznego. Po wyborach parlamentarnych w 1922 roku zrezygnował z kandydowania na urząd prezydenta RP i zamieszkał w Sulejówku. Mimo to bacznie obserwował rozwój sytuacji w kraju i intensywnie przygotowywał się do powrotu do władzy. 12 maja 1926 r. wkroczył do Warszawy na czele wiernych mu oddziałów i po kilku dniach walk przejął władzę.
Jako premier umocnił autorytarne rządy, w walce z opozycją parlamentarna nie cofnął się przed użyciem drastycznych środków. Doprowadził w 1932 r. do zawarcia układu o nieagresji z ZSRR i, 2 lata później, do podpisania porozumienia z Niemcami o niestosowaniu przemocy.
Na wystawie w Wypożyczalni Głównej KBP prezentowanych jest kilka biografii i książek Piłsudskiego. Szczególnie na uwagę zasługuje ilustrowana biografia Marszałka.
Zapraszamy do jej obejrzenia nie tylko miłośników historii.
Poprawiono: piątek, 01, grudzień 2017 13:07
