Stańczyk PRL-u – to tytuł wystawy, zorganizowanej w 30. rocznicę śmierci Stanisława Barei, w Wypożyczalni Głównej KBP.
Stanisław Bareja – reżyser i scenarzysta filmowy, twórca groteskowych komedii filmowych i popularnych seriali telewizyjnych, opartych na obserwacji paradoksów codziennego życia w PRL-u. Nie ma w historii światowej kinematografii – poza Bareją – reżysera, którego filmy 30 lat po śmierci byłyby bardziej popularne niż wtedy, gdy powstały. Powtarzał on za Schopenhauerem: „Śmiech powstaje za każdym razem nie z czego innego, jak z nagłego spostrzeżenia niezgodności między pojęciem a rzeczywistymi przedmiotami, które pod jakimś względem ujęto w tym pojęciu, i sam jest właśnie tylko wyrazem tej niezgodności”. Bareja, reżyser „Misia”, „Co mi zrobisz jak mnie złapiesz”, „Bruneta wieczorową porą”, wiedział doskonale, że śmiech stanowi reakcję na zachwiane proporcje, kontrasty, dysonanse czy też z pozoru ukrytą dwoistość rzeczywistości społecznej.
Dlaczego komedie Stanisława Barei nadal śmieszą? I to nawet młodzież nie pamiętającą już czasów realnego socjalizmu, w których absurd był wpisany w logikę systemu. Okazało się, że te filmy są uniwersalne, będąc sprzeciwem wobec każdej nieuczciwości i fałszu, wobec wszelkich form głupoty i hipokryzji oraz sztuczności i pustej celebry życia społecznego. Nie ma wątpliwości, również w wolnej i demokratycznej RP mamy także wiele problemów, co prawda innych, bo zmieniły się demokracje. Tak naprawdę jednak – jak mawiał Gombrowicz – „Nie ma ucieczki przed gębą, jak tylko w inną gębę, przed pupą zaś w ogóle nie ma ucieczki”.
Do tej pory Bareja nie doczekał się godnego następcy. Pozostały po nim filmy i niezmienne przekonanie jego miłośników, że życie jest komedią.
Na wystawie, która będzie czynna w lipcu, można poznać dorobek filmowy reżysera. Zainteresowanych odsyłamy do świetnych biografii o tym twórcy: M. Łuczaka, Miś, czyli rzecz o Stanisławie Barei oraz M. Replewicz, Stanisław Bareja król krzywego zwierciadła. Serdecznie zapraszamy.
Poprawiono: wtorek, 27, czerwiec 2017 14:27
