„Biała kartka jest super ciekawa” - warsztaty pisania reportażu z Filipem Springerem

27 marca 2017 r. w Saloniku Artystycznym Krośnieńskiej Biblioteki Publicznej odbyły się pierwsze warsztaty pod hasłem „Recepta na reportaż” dla uczniów krośnieńskich szkół ponadgimnazjalnych. Poprowadził je Filip Springer - fotograf i reporter (nazywający siebie reporterem architektury), autor książek (m.in. „Wanna z kolumnadą”, „13 pięter”, „Miasto archipelag”), a także wykładowca w Polskiej Szkole Reportażu.

Filip Springer rozpoczął zajęcia od wyjaśnienia różnicy między informacją prasową a reportażem. Informacja, czyli odpowiedź na podstawowe pytania: kto? co? kiedy? jak?, jest punktem wyjścia dla reportera, którego zadaniem jest dostrzeżenie wśród nagromadzonych faktów interesującej historii. I jakkolwiek fakty są fundamentem reportażu (w zasadzie reporterowi wolno dopuścić się jedynie kłamstwa formy), tak o jakości tekstu decyduje przede wszystkim zaangażowanie emocjonalne jego autora. Springer przedstawił to w formie trójkąta, składającego się z ciekawości, empatii i złości - jeśli dany temat wzbudza w dziennikarzu te trzy uczucia, to jest to temat na reportaż.

Uczestnicy warsztatów nie tylko chłonęli teorię, ale mieli również okazję zweryfikować ją w praktyce. Ich pierwszym zadaniem było opracowanie definicji nudy. Po przeczytaniu swoich tekstów (w których jak refren powtarzało się „uczucie wewnętrznej pustki”), młodzież została poproszona o opisanie sytuacji będącej synonimem nudy. Tu było już dużo ciekawiej. Nuda to np.: niedziela, lekcje fizyki czy poranna jazda autobusem. To ćwiczenie posłużyło Springerowi do unaocznienia zasady mówiącej, że w reportażu nie używa się przymiotników, a w ich miejsce wprowadza się detale, opisujące pewne zjawiska (nuda opisywana konkretną sytuacją jest ciekawsza niż nuda opisana definicją). Ćwiczenie z nudą pozwoliło też Filipowi Springerowi nawiązać do pojęcia nudnego tematu. Dla współczesnego dziennikarstwa, które karmi się dramatycznymi wydarzeniami, konfliktami i skandalami, w dodatku oczekując, że tematy te będą następowały po sobie dynamicznie, nudny temat to ten, który wymaga czasu i wiedzy, jest skomplikowany, pospolity, nie ma wyrazistego bohatera i dramatu (czyli, mówiąc dziennikarskim żargonem - „bez trupa”). Filip Springer przekonywał, że nudny temat, stając się tematem reportażu, „potrafi się odwdzięczyć” - pospolite tematy dotyczą wielu ludzi, a zadawane im podstawowe pytania często odkrywają pasjonujące historie. Kluczem jest empatia, którą uczestnicy warsztatów przećwiczyli, wcielając się w role (np. córki amerykańskiego ambasadora w Polsce, Arabki wyznania muzułmańskiego, 19-letniego syna rolnika, żołnierza) i ustosunkowując się do 23 ogólnych twierdzeń określających życiowe aspiracje i szanse na odniesienie sukcesu.

Młodzież miała okazję również zmierzyć się z ćwiczeniem czysto technicznym: skrócić maksymalnie tekst „Człowiek, który przeżył własną śmierć...”, opisujący wojenne losy Bronisława Borlika. Wyrzucanie przymiotników i zdań, aż do momentu, kiedy pozostaje sam rdzeń, zastępowanie dat okresami czasu, unikanie słów oceniających, przestawianie szyku, pozwalające budować napięcie, używanie tzw. zdań - pistoletów otwierających akapit - to tylko niektóre z zasad budowaniu tekstu, jakich powinien przestrzegać reporter. Również (a może przede wszystkim) ten, który dopiero zaczyna swoją przygodę z dziennikarstwem, jak uczestnicy warsztatów.

Na zakończenie spotkania z młodzieżą Filip Springer opowiedział krótko, czym charakteryzuje się fotoreportaż. Jego uwagi były bardzo cenne, zwłaszcza dla tych, którzy planują wziąć udział w organizowanych przez Krośnieńską Bibliotekę Publiczną konkursach na reportaż literacki „Codzienność warta zapisania” i fotoreportaż - „Jeden dzień z życia ulicy”.

Oprócz dzielenia się radami „technicznymi” dotyczącymi sztuki pisania reportażu, Filip Springer rozmawiał z młodzieżą o tematach, które według nich są na tyle istotne, by poświęcić im tekst (np.: dlaczego uczniowie klas o profilach humanistycznych straszeni są wykluczeniem z rynku pracy). Zachęcał również do czytania reportaży, przywołując nazwiska m.in.: Grzegorza Szymanika i Macieja Zaremby Bielawskiego, oraz Hanny Krall, Mariusza Szczygła, Wojciecha Tochmana („Wściekły pies” - reportaż-monolog), Elisabeth Åsbrink („W Lesie Wiedeńskim wciąż szumią drzewa” - reportaż na podstawie listów).

Warsztaty pisania reportażu pod hasłem „Recepta na reportaż”, prowadzone przez Filipa Springera, odbyły się w ramach projektu „Biblioteka - miejsce czytania, miejsce działania”, dofinansowanym ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z programu „Partnerstwo dla książki”.

Patronat medialny nad projektem objęły: Portal Krosno24.pl, Portal KrosnoCity oraz Radio Trendy.

Poprawiono: wtorek, 28, marzec 2017 14:45

Kalendarz wydarzeń

Marzec 2024
P W Ś C P S N
26 27 28 29 1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31
Początek strony