Wykład Zdzisława Gila

21 października 2015 roku w Saloniku Artystycznym Krośnieńskiej Biblioteki Publicznej odbył się wykład Zdzisława Gila „Zabytkowe drzwi żelazne kamienicy Rynek 24 na tle podobnych wyrobów rzemieślniczych z terenu Podkarpacia”. Spotkanie zorganizowane zostało przez Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Krośnieńskiej w Krośnie.

Zdzisław Gil urodził się w 1948 roku w Wolbromiu. Ukończył Państwowe Liceum Technik Plastycznych w Kielcach (1967), Wydział Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (1972) oraz Podyplomowe Studium Konserwacji Zabytków na Politechnice Krakowskiej (1981). W latach 1975-1990 pracował na stanowisku wojewódzkiego konserwatora zabytków Urzędu Wojewódzkiego w Krośnie, obecnie pracuje w Muzeum Podkarpackim w Krośnie. Jest autorem wielu publikacji o zabytkach architektury i sztuki regionu, m.in. „Dwory i dworki z krośnieńskiego” (1995), „Powiat brzozowski” (2000), „Z dziejów odrzykońskiego zamku Kamieniec” (2003), „Dzwonnica Kościoła Farnego Bazyliki Mniejszej pw. Trójcy Świętej w Krośnie” (2013).

Zdzisław Gil przygotowuje artykuł na temat zabytkowych drzwi żelaznych i drzwi żelaznych wykonanych na podkładzie drewnianym z terenu Podkarpacia, a szczególnie z terenu byłego województwa krośnieńskiego. Dotychczas przebadał ok. 20 obiektów, które zachowały się głównie w kościołach.

Podczas wykładu powoływał się na badania Bogusława Kopydłowskiego, autora książki o kowalstwie artystycznym, z którym zetknął się w latach 1968-1969, w czasie studiów konserwatorskich w Toruniu.

Swoje wystąpienie rozpoczął od omówienia zabytkowych drzwi żelaznych kamienicy Rynek 24 w Krośnie. Drzwi przekazane zostały - przez Piotra Jaracza - do Muzeum Podkarpackiego w Krośnie w 2002 roku. Zamykały otwór wejściowy do piwnicy pod kamienicą Rynek 24. Wykonane zostały w II połowie XVI wieku. Prawdopodobnie pochodzą z renesansowego ratusza krośnieńskiego, który został rozebrany w 1818 roku.

Drzwi poddano konserwacji. W zakładzie „STELPOL” Janusza Steligi w Krościenku Wyżnym za pomocą piaskowania oczyszczono poszczególne elementy. Natomiast brakujące części zrekonstruowano w Komborni, w zakładzie mistrza kowalskiego Adama Meneta.

Drzwi żelazne, znalezione w piwnicy kamienicy Rynek 24, zwanej również „Klimkowską” od najbardziej znanego jej właściciela, kupca Stanisława Klimkowicza (II połowa XVII wieku) są szczególnie dla nas cennym zabytkiem kowalstwa artystycznego. Mogły od samego początku stanowić ruchomy element wyposażenia tego mieszczańskiego domu lub po pożarze krośnieńskiego ratusza, usytuowanego w pobliskim sąsiedztwie kamienicy, zostały użyte wtórnie w tym budynku (...). Z pewnością jest to już zabytek pochodzący z okresu renesansu, wykonany jednak jeszcze z zastosowaniem gotyckiej techniki (sposób łączenia blach i rombowa kompozycja kratownicy) - mówił w trakcie wykładu Zdzisław Gil.

Zdzisław Gil podał też kilka przykładów drzwi żelaznych, które swą kompozycją oraz techniką wykonania nawiązują do krośnieńskich drzwi z kamienicy Rynek 24. Mówił m.in. o drzwiach zachowanych w krośnieńskiej farze, w kościele farnym w Bieczu, w kościele parafialnym w Nowym Żmigrodzie, w drewnianym kościele w Iwoniczu, w rokokowej dzwonnicy przy kościele pw. Świętej Marii Magdaleny w Dukli czy w synagodze w Lesku.

Wymienił także cenne zabytki kowalstwa artystycznego zachowane w Krośnie, np. żelazne, siedemnastowieczne okiennice z kaplicy św. Wojciecha w krośnieńskiej farze, drzwi zabezpieczające niegdyś miejską kasę znajdującą się w Pałacu Biskupim (wykonane w 1893 roku) oraz ażurową kratę regencyjną zabezpieczającą wejście do kaplicy Oświęcimów w kościele Franciszkanów (jeden z najcenniejszych zabytków nowożytnego kowalstwa artystycznego w Polsce).

Poprawiono: środa, 16, marzec 2016 14:19