„Na styku zegarów” - poezja Józefa Janowskiego

25 stycznia 2012 r. w Saloniku Artystycznym Krośnieńskiej Biblioteki wiersze z najnowszego tomu poetyckiego „Na styku zegarów” prezentował Józef Janowski, dr nauk humanistycznych, archeolog, muzeolog, poeta.

Zbiór Józefa Janowskiego „Na styku zegarów” ukazał się w 2011 roku. Wydany został przez Stowarzyszenie Literackie Nauczycieli w Krośnie oraz krośnieńskie wydawnictwo „Roksana”, w serii „Literacka Biblioteka Krośnieńska” (zeszyt 23). Książka podzielona została na kilka rozdziałów: „Pociągiem i pieszo przez stulecie”, „W łączności z wieczną świadomością”, „Tropem własnym”, „Zegar i warszawska Nike”, „W drodze do Gwiazdy Polarnej”, „Słowo na co dzień”. W tomie zamieszczone też zostały fotografie aniołów - krośnieńskiej artystki Magdaleny Wyżkowskiej.

Poezja Józefa Janowskiego płynie wieloma nurtami. Być może jej główna struga to liryka oparta na ścisłej myśli, na przekazie pewnych prawd i znaczeń, które wywodzą się z nauki. Wszak Janowski jest archeologiem, człowiekiem permanentnie zgłębiającym wiedzę historyczną, przy czym dominuje tu prahistoria. Inny nurt twórczości tego poety, to kreślenie obrazów regionu, z którym związał się na stałe - lirycznych obrazów Podkarpacia. A właściwie, jak sam uściśla - Pogórza - pisał Jan Tulik, w artykule „O nieskończoności i rybich oczach” („Ziemia Krośnieńska” 1996/6).

Motywy regionalne pojawiają się również w tomie „Na styku zegarów”:

Nad Jasiołką zamarzają synogarlice
w ich piórach zakos słoneczny
i wiatr niby orzeł w pętli.

(fragm. wiersza „Jasiołka”)

Na zewnątrz świątyni czasem
mgły, czasem kadzidła widać.
Pod śniegiem ślady rekolekcjonisty
i dwa cmentarze.
Pod piramidą moja żona.

(fragm. wiersza „Kościół w Wietrznie”)

Jednak twórczość Józefa Janowskiego nie jest ograniczona topografią, historią regionu. W zbiorze „Na styku zegarów” autor stawia pytania o sens i cel życia. Pokazuje życie ludzkie w różnych wymiarach, opisuje bolesne doświadczenia życiowe. Pisze o samotności, starości, śmierci i przemijaniu.

youtube-logoZobacz relację wideo (10:46)

Józef Janowski urodził się w 1928 r. w Warszawie. Jest absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia archeologiczne kontynuował prowadząc badania wykopaliskowe w centralnej i południowo-wschodniej Polsce. Ich rezultatem była rozprawa na temat: „Rola przełęczy zachodniokarpackich w późnym okresie przedrzymskim i okresie rzymskim”, na podstawie której otrzymał w Instytucie Historii Kultury Materialnej PAN w Warszawie stopień doktora nauk humanistycznych.

W Krośnie zaczął pracować w muzeum (obecnie Muzeum Podkarpackie) w 1957 r., wcześniej pracował w Warszawie w Państwowym Muzeum Archeologicznym. Był także pracownikiem Muzeum Okręgowego w Rzeszowie.

Józef Janowski założył oddział Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza (Rzeszów). Jest współzałożycielem i przewodniczącym Stowarzyszenia Literackiego Nauczycieli w Krośnie (od 1998 roku).

Opiniował pisemnie do druku 22 tomy wierszy. Opublikował 230 prac naukowych i popularnonaukowych oraz ponad 200 wierszy w prasie literackiej, w almanachach i gazetach codziennych.

Jest autorem książek poetyckich: „Twarzą przy ziemi”, Lublin 1963; „Czas i barwy”, Lublin 1967;, „Chodząc po Beskidzie”, Krosno 1982; „Prostowanie cienia”, Rzeszów 1983; „Odnajdziesz mnie w znaku Ryby”, Zakopane 1988; „Obojętność wykrzyczy amen”, Krosno 1990; „Miłość mądrości”, Krosno 1996; „Wybór wierszy”, Dukla-Wietrzno 2002; „Trio na samotność”, Krosno 2007 - wspólnie z Danutą Drzewicką i Krystyną Kulman.

Józef Janowski należy do Związku Literatów Polskich w Warszawie oraz Klubu Literackiego w Regionalnym Centrum Kultur Pogranicza w Krośnie.