Zaproszenie Olgi Tokarczuk do Krosna zbiegło się z promocją jej najnowszej książki Bieguni, wydanej w połowie października 2007 r. przez Wydawnictwo Literackie. Książka powstawała trzy lata i stała się głównym tematem spotkania w Bibliotece 25 października. Autorka mówiła m.in. o genezie Biegunów, próbując określić sens podróżowania, w znaczeniu tak dosłownym, jak i metaforycznym, jak również rolę, jaką - w jej rozumieniu - pełni literatura. Spotkanie prowadził znany poeta i krytyk literacki Karol Maliszewski.
Zaczęłam pisać książkę mając ideę książki o ruchu, niepokoju, o Baumanowskiej płynnej rzeczywistości. Chciałam napisać o świecie widzianym z ruchomej perspektywy, o świecie, w którym nie występują żadne stałe rzeczy, (...) żadne ustalone, wspólne dla wszystkich wartości, że mówienie dziś o świecie, że jest jeden w sensie, że obowiązują nas te same obyczajowe prawa jest bzdurą, że świat jest dużo bardziej skomplikowany, że świat jest paradoksalny, że mądrością dzisiejszego człowieka jest umiejętność zmiany perspektywy. Robiłam notatki, podróżowałam. I zdarzyło się tak, że trafiłam do Moskwy. Tam spotkałam Polaka, znawcę filozofii rosyjskiej, który zaczął mi opowiadać o sektach, m.in. o XVIII-wiecznej sekcie starowierców - Biegunów, którzy nie przyjęli reform i uznali, że świat dostał się pod rządy szatana, a jedyną metodą na uniknięcie zła jest ciągły ruch, przemieszczanie się. Szatan ma największą władzę tam, gdzie panuje forma, struktura, porządek i paragrafy, wszędzie tam, gdzie jakaś ta zła siła próbuje nas unieruchomić, dać nam jedną tożsamość, jakby zamknąć nas w różnego rodzaju klatkach. Bieguni rozumieli ten ruch bardzo dosłownie, ale i metaforycznie - bycia też w ruchu mentalnym, nie przywiązywali się do niczego. Ta sekta przetrwała do dzisiaj. On powiedział mi, że jak będę długo jeździła moskiewskim metrem, to ich zobaczę. Mam wrażenie, że ich widziałam. W mojej książce Bieguni stali się metaforą współczesnego człowieka, który się usiłuje wyrwać z matriksu. Próbowałam poszerzyć to pojęcie opisując bardzo współczesne zjawisko - podróżowania, pielgrzymowania, ruchu. (...) Ten świat Biegunów, współczesna płynna rzeczywistość, jest dla mnie światem przepełnionym niepokojem, który trudno byłoby nazwać w kilku zdaniach. Ludziom cały czas czegoś brakuje. Współczesny człowiek jest cały czas w jakiś sposób niespełniony, myślę, że z tego powodu biorą się podróże, z poszukiwania jakiegoś głębszego przeżycia sensu.
„Bieguni” to jedenasta książka w dorobku pisarskim Olgi Tokarczuk. Debiutowała w 1989 roku zbiorem wierszy „Miasto w lustrach”. Wszystkie kolejne książki to utwory prozatorskie: „Podróż ludzi Księgi” (1993), „E.E.” (1995), „Prawiek i inne czasy” (1996), „Szafa” (1997), „Dom dzienny, dom nocny” (1998), „Gra na wielu bębenkach” (2001), „Lalka i perła” (2001), „Ostatnie historie” (2004), „Anna In w grobowcach świata” (2006), „Bieguni” (październik 2007). Olga Tokarczuk stała się jedną z najważniejszych postaci polskiej prozy najnowszej. Jej książki tłumaczono na wiele języków. Z wykształcenia jest psychologiem. Ceniona zarówno przez krytyków, jak i czytelników wielokrotnie była nagradzana prestiżowymi nagrodami, m.in. nagrodą Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, nagrodą Fundacji im. Kościelskich (1997), Paszportem Polityki oraz kilkoma nominacjami do literackiej Nagrody Nike, trzykrotna laureatka Czytelników Nike.
Na najnowszą książkę Olgi Tokarczuk składają się różne historie, czasami wydawałoby się nie powiązane ze sobą, czemu autorka zdecydowanie zaprzecza. Starałam się tak tę książkę skonstruować, żeby była połączona znaczeniami, takimi echami, refrenami; jest mnóstwo takich miejsc, gdzie jest nawiązanie do istniejących literatur. Książka jest jedną zwartą całością, tylko inaczej napisaną - mówi. O. Tokarczuk określa swoją książkę mianem powieści konstelacyjnej. Zdałam sobie sprawę, że nie da się linearnie opowiadać. Większość swoich książek napisałam w sposób fragmentaryczny. W „Domu dziennym, domu nocnym” wymyśliłam sobie taką narrację, którą potem nazwałam konstelacyjną. To taka powieść, która składa się z fragmentów, ale pod spodem istnieje pewna figura, która się wyłania w obraz (...). W „Biegunach” jedynym zwornikiem tych różnych drobnych narracji, tych konstelacji jest osoba narratorki, którą musiałam skonstruować dość mocno.
Olga Tokarczuk mówiła również o możliwościach i sile języka literackiego: Literaturę rozumiem jako poruszanie się po obrzeżach możliwości ludzkiego komunikowania się. Mamy jeden język, którym się komunikujemy, to jest język dyskursywny, ale ten język ma małą nośność. Jest miliony rzeczy, których nie da się powiedzieć takim językiem. (...) Doświadczenie człowieka opiera się na przeczuciach, intuicjach, które są kompletnie niewerbalizowalne i literatura w jakiś paradoksalny sposób próbuje opowiedzieć tę całą niewerbalność, niewyrażalność życia i jest zmuszona do użycia języka. Ale literatura używa języka, żeby wyjść poza ten język, żeby dzięki słowom, gramatyce zbudować obrazy, przeczucia, nastrój, klimaty. (...) Dlatego możemy sobie pozwolić w literaturze na różnego rodzaje szkice, przeczucia i wierzyć, że czytelnik jest kimś podobnym do mnie i podobnie odbiera i że on w jakiś sposób wejdzie w to i że się porozumiemy w ten sposób.
Zainteresowanie spotkaniem z Olgą Tokarczuk, liczba sprzedanych książek i długa kolejka oczekujących na autograf pisarki były pozytywnym zaskoczeniem dla organizatorów spotkania i doskonałym potwierdzeniem jej słów z jednego z wywiadów: Książka chyba jest wciąż dobrym sposobem komunikacji. Część ludzi wciąż sięga po książkę i nie sądzę, żeby się to miało szybko skończyć.
Spotkanie z Olgą Tokarczuk było kolejnym w ramach projektu Inspiracje Literackie - Krośnieńskie Spotkania z Literaturą Współczesną, realizowanym od marca tego roku przez Bibliotekę w ramach programu operacyjnego Promocja Czytelnictwa ogłoszonego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przy współfinansowaniu Instytutu Książki i Gminy Krosno.
