Spotkanie z redaktorami książki „Tekstylia bis : słownik młodej polskiej kultury” w dniu 5 listopada 2007 r. było kolejnym ze spotkań realizowanych przez Bibliotekę w ramach projektu Inspiracje Literackie - Krośnieńskie Spotkania z Literaturą Współczesną.
Spotkanie stało się okazją do dyskusji na temat najnowszej literatury, głównych nurtów i problemów poruszanych przez najmłodszych pisarzy, często debiutantów.
Genezę „Słownika...”, jego zawartość - szczególnie w kontekście literatury - przedstawili: Piotr Marecki, pod redakcją którego książka się ukazała oraz Tomasz Charnas - sekretarz słownika i współautor.
„Tekstylia bis” to słownik składający się z prawie tysiąca stron i ponad tysiąca dwustu haseł zebranych w siedmiu działach: film, komiks, literatura, muzyka, sztuka, teatr, idee.
Słownik, jak mówi sam redaktor, jest kontynuacją książki „Tekstylia. O rocznikach siedemdziesiątych” wydanej przez Ha!art w 2002 roku. Publikacja sprzed czterech lat, składająca się z antologii, słownika i wyboru tekstów krytycznych, była jedną z szerzej dyskutowanych pozycji o nowej literaturze.
-Książka ukazała się równolegle z debiutem Doroty Masłowskiej, zawierała cały szereg nazwisk nikomu wtedy nieznanych, nikt się nimi jeszcze nie interesował - jak Mariusz Sieniewicz, Michał Witkowski czy Sławomir Shuty. (...) Po pięciu latach postanowiliśmy wydać książkę, która będzie niejako podsumowaniem tego okresu. „Tekstylia bis” to taki przewodnik po całej młodej kulturze. Jest to żywe zjawisko, które się cały czas rozwija. O ile w „Tekstyliach” pojawiło się pięćdziesiąt nazwisk, to w „Tekstyliach bis”, w samym dziale Literatura, jest ich ponad dwieście pięćdziesiąt.
Cała fala debiutów, która pojawiła się literaturze końca wieku to pisarze urodzeni w latach 70. i 80. i to właśnie cezura wiekowa stanowiła główne kryterium przy doborze haseł do słownika.
- opisując to, w jakiś sposób dajemy wizerunek tej formacji. Hasła są tak napisane, żeby nie były tylko hasłami popularnonaukowymi, ale przede wszystkim ciekawą lekturą, przedstawiały sylwetkę twórcy i jego dzieło. (...) Jest to przewodnik jeśli chodzi o nazwiska i to, co jest nurtami, zjawiskami, takimi najbardziej zaznaczonymi na mapie nowego, młodego życia literackiego - dodaje T. Charnas.
Redaktorzy słownika zaprezentowali kilkadziesiąt książek, wydanych w ostatnich latach zarówno przez duże wydawnictwa, jak i oficyny niszowe, które stanowią odzwierciedlenie najważniejszych tematów poruszanych przez młodych twórców.
- To, co charakterystyczne dla tych roczników to na powrót uspołecznienie literatury, „kariera” literatury zaangażowanej, wszystko dzieje się tu i teraz. Poruszane są tematy aktualne, często polityczno-społeczne. Te książki chcą coś zmienić, chcą społecznie zadziałać, to jest ambicja tych młodych pisarzy i stąd takie tematy jak: bezrobocie, mniejszości seksualne (Michał Witkowski - „Lubiewo”), aborcja (Marta Dzido - „Ślad po mamie”), emigracja zarobkowa (Michał Olszewski - „Do Amsterdamu”), religijność (Piotr Czerski - „Ojciec odchodzi”) - mówi Piotr Marecki.
Tematy, które poruszają w swoich książkach równie często młodzi ludzie to problem pisania, podróży, zarówno tych realnych - jak w przypadku prozy Mikołaja Łozińskiego, tegorocznego laureata Nagrody Kościelskich, jak i tych do wnętrza siebie - jak to się dzieje w prozie Uli Ryciak. W książkach pojawiają się często nowe technologie, jak w prozie Jakuba Żulczyka, którego powieść jest symulacją książkową gry komputerowej.
Choć ludzi tych, jako formacji pokoleniowej, nie można wiązać z żadnym konkretnym wydarzeniem, jak to było np. w przypadku „Pokolenia Kolumbów” czy „Nowej Fali”, ale - jak podkreślają redaktorzy słownika - łączą ich wspólne problemy. - Co ze sobą zrobić? To jest pytanie, które pojawia się wśród autorów, ale i czytelników. Poziom wspólnych problemów jest tym, co łączy twórców i odbiorców tej literatury - mówi T. Charnas. - Ta literatura często podejmuje trudne tematy, przerywając milczenie. Porusza tematy, które wcześniej nie mogły zaistnieć.
W „Tekstyliach bis” pojawiło się również wiele haseł związanych z literaturą najnowszą, w niewielkim stopniu obecnych do tej pory w mediach drukowanych, jak slam poetry, proza północy, banalizm, literatura gejowska, minimalizm w poezji i prozie, krytyka towarzysząca, liternet, neolingwiści warszawscy. Niektóre z tych zagadnień udało się omówić na spotkaniu. W słowniku znaleźć można również informacje o festiwalach i nagrodach literackich dla młodych twórców.
Piotr Marecki (ur. 1976) - doktor kulturoznawstwa, adiunkt w Katedrze Kultury Współczesnej Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, jest założycielem i redaktorem naczelnym magazynu kulturalnego „Ha!art” (od 1999), redaktorem „Krytyki Politycznej”, w latach 2004-2007 był szefem wydawnictwa Korporacja Ha!art oraz prezesem Fundacji Krakowska Alternatywa, od 2007 szefem Wydawnictwa Krytyki Politycznej. Recenzje, felietony i artykuły poświęcone literaturze i filmowi publikował m.in. w „Ha!arcie”, „Studium”, „Res Publice Nowej”, „Gazecie Wyborczej”, „Film Archive Austria”, „Kinie”, „Odrze”, „Kwartalniku Filmowym”, „Lampie”. W 2006-2007 był koordynatorem projektu stypendiów Homines Urbani dla pisarzy z Polski, Ukrainy, Białorusi, Niemiec organizowanego przez Willę Decjusza w Krakowie. Otrzymał stypendium im. Karola Estreichera (2000), nominację do paszportu „Polityki” za promowanie młodej polskiej literatury (2001), stypendium Ministra Kultury (2005). W 2007 roku otrzymał stypendium tygodnika „Polityka” przyznawane młodym polskim naukowcom. Zajmuje się przede wszystkim współczesnym kinem i literaturą oraz związkami literatury z nowymi mediami. Jest również promotorem młodej literatury polskiej w kraju i za granicą, organizatorem festiwali literackich, redaktorem książek o literaturze Internetu (2002, 2003) oraz autorem tomu „Pospolite ruszenie” (2005) o polskich czasopismach kulturalnych ukazujących się po 1989 roku.
Tomasz Charnas (ur. 1981) - absolwent polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się głównie krytyką literatury najnowszej. Publikował m.in. w „Czasie Kultury”, „Kresach”, „Migotaniach, Przejaśnieniach”, „Witrynie Czasopism”. Obecnie pracuje jako redaktor wydawniczy. Opracowuje antologię poświęconą najważniejszym zjawiskom literackim III RP „Między klasycystami i barbarzyńcami. Wycinki ze sporu o zjawiska poetyckie lat 90. XX wieku”.
Spotkanie poświęcone „Słownikowi młodej polskiej kultury” miało na celu pokazanie charakterystycznych zjawisk w najmłodszej literaturze, a jednocześnie wskazanie młodym ludziom obecnym na spotkaniu nazwisk i tytułów funkcjonujących w omówieniach literatury przełomu wieku w prasie i opracowaniach krytycznych, a praktycznie nie pojawiających się w programach szkolnych i nieobecnych na lekcjach języka polskiego.
Spotkanie z Piotrem Mareckim i Tomaszem Charnasem było ostatnią częścią projektu Inspiracje Literackie - Krośnieńskie Spotkania z Literaturą Współczesną. Projekt, realizowany od marca tego roku przez Bibliotekę w ramach Programu Operacyjnego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego PROMOCJA CZYTELNICTWA, sfinansowany został ze środków Instytutu Książki oraz Gminy Krosno, a jego głównym celem była popularyzacja czasopism literackich i literatury najnowszej. W 16 spotkaniach, warsztatach i wykładach w sumie uczestniczyło ponad 900 osób.
