Krośnieńska Biblioteka Publiczna -

Przez kraje Półwyspu Bałkańskiego wiodła nasza droga w czasie ostatniego Klubu Podróżnika. Przez te malownicze zakątki południowej Europy poprowadził nas Kazimierz Kaczkowski. Spotkanie odbyło się 25 kwietnia i jak zawsze zgromadziło licznych miłośników aktywnego sposobu spędzania wolnego czasu.

Na samym początku Kazimierz Kaczkowski zwrócił uwagę na jeden szczegół, który wyróżnia kraje bałkańskie na tle pozostałych krajów europejskich. To wielkość świątyń różnych wyznań i obrządków. Ten wyróżniający element przybliżył podczas opisywania swojej podróży przez Serbię. W czasie krótkiego postoju w stolicy tego kraju - Belgradzie - znalazł czas na zwiedzenie cerkwi św. Sawy. To jedna z największych prawosławnych cerkwi na świecie, która została zbudowana w miejscu świątyni zniszczonej w XVI wieku przez pożar. Mimo ukończenia budowy w połowie lat 80. XX wieku, do tej pory jej wnętrze nie zostało dokończone. O rozmiarach budowli świadczą słowa naszego przewodnika, który stwierdził, że ciężko jest objąć budynek jednym ujęciem aparatu.

Po krótkim pobycie na terenie Serbii kolejnym punktem naszej podróży przez Bałkany była Macedonia. To kraj uważany za spadkobiercę historii i tradycji Królestwa Macedonii, którego historia sięga V w. p.n.e. a największy rozkwit przeżywał w czasie panowania Aleksandra III Wielkiego. Późniejsze wydarzenia sprawiły, że region ten stał się wpierw prowincją rzymską, następnie bizantyjską, by w XIV w. dostać się pod panowanie tureckie, które trwało przez pięć stuleci. W XX stuleciu Macedonia została włączona w skład Jugosławii, jako jedna z jej republik, a niepodległość proklamowała w 1991 r. Podczas opisywania miejsc wartych zwiedzenia w tym kraju, Kazimierz Kaczkowski zwrócił szczególną uwagę na stolicę kraju - Skopje. Wśród wielu miejsc, które trzeba zobaczyć w tym mieście, nasz przewodnik przybliżył zebranym Dom Pamięci Matki Teresy, która urodziła się w stolicy Macedonii. Dom Pamięci znajduje się w miejscu, w którym położny był kościół, gdzie została ochrzczona Laureatka Pokojowej Nagrody Nobla. Innym miejscem wartym zwiedzenia jest Muzeum Archeologiczne, które znajduje się nad brzegiem przepływającej przez miasto rzeki Wardar. Samo muzeum znajduje się w nowo powstałym, stylizowanym na antyczny, budynku, co nie podoba się wielu turystom. Oprócz Skopje, nasz przewodnik przybliżył nam urokliwe miasto Ochryda, położone nad Jeziorem Ochrydzkim. Podczas całodniowego pobytu w tym regionie Kazimierz Kaczkowski zwiedził, a dzięki temu mógł nam opowiedzieć o najważniejszych zabytkach tego miasta. A może ono poszczycić się naprawdę niezwykłymi obiektami historycznymi. Do najważniejszych z nich należą antyczny teatr, w którym do dnia dzisiejszego odgrywane są krótkie scenki podczas festiwalu teatralnego Lato Ochrydzkie czy też ruiny twierdzy cara Samuela z przełomu X i XI w., z której roztaczają się przepiękne widoki na okolicę. Do innych zabytków wartych odwiedzenia należą m.in.: cerkiew św. Jana, cerkiew św. Bogurodzicy Peribleptos czy też ruiny bazyliki św. Erazma z IV wieku. W Ochrydzie znajduje się również muzeum piśmiennictwa słowiańskiego z warsztatem tradycyjnego czerpania papieru. Nad Jeziorem Ochrydzkim znajduje się Zatoka Kości z osadą na wodzie, która jest wiernym odwzorowaniem prehistorycznego osadnictwa z 1200 r. p.n.e. Ze względu na swoje walory historyczne i naturalne zarówno miasto, jak i jezioro wpisane zostały w 1980 r. na Światową Listę Dziedzictwa UNESCO.

Kolejnym etapem bałkańskiej podróży Kazimierza Kaczkowskiego była, granicząca z Macedonią, Albania. W tym kraju nasz przewodnik zwiedził dwa miejsca: stolicę kraju Tiranę oraz Szkodrę. Tirana jest relatywnie młodym miastem, z tego też powodu nie posiada zbyt wiele zabytków. Jednym z nich jest meczet Etham Beja, którego budowa zaczęła się w 1789 r. a zakończyła w 1823 r. Był to jedyny otwarty meczet w okresie sprawowanie władzy przez Envera Hodżę, jednak odwiedzać mogli go tylko zagraniczni turyści; dla zwykłego Albańczyka był on niedostępny. W trakcie „zwiedzania” stolicy Albanii, klubowicze mieli okazję poznać także Dzielnicę Bloku wraz z domem Envera Hodży. Dawniej Dzielnica Bloku stanowiła zamkniętą część Tirany, w której znajdowały się rezydencje przywódców i działaczy Komunistycznej Partii Albanii. Dziś Bloku stanowi imprezowe centrum miasta i wyróżnia się na tle pozostałych jego części. Osobliwą cechą Tirany, na którą zwrócił uwagę nasz przewodnik, jest brak tradycyjnych dworców autobusowych. Odjazdy autobusów i busów odbywają z różnych części miasta, w zależności dokąd chcemy się udać, co stanowi niemałe utrudnienie dla odwiedzających stolicę turystów. Z Tirany udaliśmy się do miasta Szkodra, położonego nad jeziorem o tej samej nazwie i stanowiącego naturalną granicę pomiędzy Albanią a Czarnogórą. Może ono poszczycić się, w przeciwieństwie do stolicy kraju, długą i bogatą historią sięgająca ponad 4 tys. lat, kiedy to datują się pierwsze ślady osadnictwa w tym regionie. Jak zauważył nasz przewodnik, Szkodra wygląda inaczej niż miasta albańskie. Mimo bliskości granicy z Czarnogórą, miasto uważane jest za najbardziej tradycyjne miasto albańskie, nieskażone jak pozostałe turystyką czy nowoczesną zabudową. Jak można przeczytać w przewodnikach, Szkodra to miejsce, gdzie można poczuć ducha albańskiej tradycji. Do najważniejszych zabytków tego położonego w południowo-zachodniej Albanii miasta należą: ruiny średniowiecznej twierdzy Rozafat, Ołowiany Meczet (z drugiej połowy XVIII w.), kościół Najświętszej Marii Panny (z drugiej połowy XV wieku) czy też katedra św. Szczepana (z XIX wieku).

Ze Szkodry nasz przewodnik miał już niedaleko do kolejnego punktu swojej wyprawy, jakim była Czarnogóra. To kraj z podobną historią jak Macedonia, który został wydzielony z Serbii w 2007 r. Ma zróżnicowaną strukturę etniczną, w której najliczniejszą nację stanowią Czarnogórcy, których jest niespełna 45% ogółu ludności. Perełką turystyczną kraju jest Wyspa św. Stefana (Sveti Stefan) z kompleksem hotelowym znajdującym się w zabytkowej, umocnionej wiosce rybackiej, której początki datuje się na XV w. Sam kompleks połączony jest ze stałym lądem niewielką groblą, która podczas przypływu jest zalewana. Jak zauważył Kazimierz Kaczkowski, Czarnogóra może pochwalić się dużą liczbą miast, w których kiedyś istniały warownie, często sięgającymi swoją historią czasów rzymskich, a nawet iliryjskich. Do takich miejsc należy np. Kotor z murami obronnymi i średniowieczną twierdzą św. Jana. Wąskie uliczki, nieregularne place i placyki oraz duża ilość świątyń sprawia, że miasto ma typowo śródziemnomorski charakter. Liczne, średniowieczne obiekty zabytkowe tak jak Brama Morska, Stare Miasto czy pałac namiestnika Wenecji, sprawiają, że miasto uważane jest za jedno z najlepiej zachowanych miast średniowiecznych południowo-wschodniej Europy. W 1979 r. Kotor wpisany został na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Innym, wartym zwiedzenia miastem Czarnogóry jest Bar, z nieźle zachowanym warownym miastem otoczonym murem, którego początki datuje się na VI w., oraz ze średniowieczną, turecką twierdzą. Obecnie część miasta jest opuszczona, do czego przyczyniło się silne trzęsienie ziemi z 1979 r., kiedy to w gruzach legła duża część zabytków starego miasta. Podczas swojej podróży przez Czarnogórę Kazimierz Kaczkowski odwiedził również Budvę - miasto swoją historią sięgające IV w. p.n.e. - w której warto zobaczyć cytadelę czy też Muzeum Archeologiczne. Na trasie naszego przewodnika znalazła się także osada rybacka Perast, z licznymi zabytkami z czasów średniowiecznych. W tej niewielkiej miejscowości, liczącej niewiele ponad 300 mieszkańców, znajduje się 5 zabytkowych świątyń - wśród których najstarszą jest cerkiew św. Jana Chrzciciela (1592 r.) – oraz 4 pałace m.in. barokowy pałac braci Bujović, w którym obecnie znajduje się muzeum.

>Ostatnim krajem Półwyspu Bałkańskiego, odwiedzonym przez Kazimierza Kaczkowskiego, była Bośnia i Hercegowina. Z tego etapu swojej podróży nasz przewodnik przybliżył nam dwa miasta i ich zabytki: Mostar i Sarajewo. W pierwszym z miast na szczególna uwagę zasługuje kamienny Stary Most wybudowany w 1566 roku. Obiekt wysadzony w powietrze w 1993 roku przez Chorwatów został odbudowany w 2004 r., a rok później znalazł się na Światowej Liście Dziedzictwa UNESCO. Sarajewo to ostatnie miasto na naszej bałkańskiej trasie. Stolica kraju znana jest bardziej z głośnych i ważnych wydarzeń historycznych i sportowych niż z zabytków. To w tym mieście w 1914 r. zginął arcyksiążę Franciszek Ferdynand, co stało się jedną z przyczyn wybuchu I wojny światowej, a w 1984 r. było areną XIV Zimowych Igrzysk Olimpijskich. W latach 90. XX w. Sarajewo stało się miastem-symbolem wojen bałkańskich. Oblegane i ostrzeliwane przez ponad 3 lata, stało się grobem dla co najmniej 10,5 tys. cywili. Podczas oblężenia zostały zniszczone bądź uszkodzone praktycznie wszystkie budynki, które obecnie są odbudowywane głównie przy wsparciu Unii Europejskiej. Do najważniejszych zabytków stolicy Bośni należy meczet Gazi Husrev-bega zbudowany w latach 1530-1537. Wnętrzne meczetu jest dużo młodsze i pochodzi z końca XIX w., kiedy to budowla została odnowiona po wielkim pożarze. Oprócz meczetu również inne zabytki Starego Miasta są miejscem licznie odwiedzanym przez turystów. To tutaj znajduje się Katedra Serca Jezusowego z końca XIX w., zabytkowa muzułmańska szkoła religijna medresa Seldžukija czy mający wielowiekową tradycję bazar miejski Baščaršija, od którego już niedaleko do miejsca słynnego zamachu z 1914 r.

Kraje bałkańskie, które na przestrzeni wieków niejednokrotnie zostały mocno naznaczone przez tragiczną i krwawą historię, stanowią miejsce na stałe wpisujące się w turystyczną mapę Europy. Różnorodność kulturowa i religijna sprawia, iż każdy znajdzie tam coś, co go zainteresuje i sprawi, że zapragnie powrócić tam jeszcze nie raz. Unikatowe zabytki, malowniczo położone miejscowości niejednokrotnie zapomniane przez Boga i ludzi, to olbrzymie zalety Półwyspu Bałkańskiego. Przybliżenie tego wszystkiego przez Kazimierza Kaczkowskiego zachęciło niejednego klubowicza to odwiedzenia tego rejonu Europy. A podczas kolejnego spotkania Klubu Podróżnika poznamy bliżej nie mniej atrakcyjne krajobrazy i zabytki Austrii, podróżując przez Wiedeń, Salzburg na lodowiec Pasterze. Na zwiedzenie tych malowniczych zakątków Europy zapraszamy 23 maja 2017 r. do Filii nr 6 - Centrum Multimedialnego.